Neglected treatable traits in adult asthma
Samenvatting proefschrift Akke-Nynke van der Meer
Universiteit van Amsterdam, 28 november 2023
Promotor: prof. dr. E.H. Bel
Co-promotor: dr. A. ten Brinke
Sinds 2016 wordt er gebruik gemaakt van het concept ‘treatable traits' in de behandeling van astma. Deze ‘treatable traits’ hebben een duidelijke invloed op astmacontrole, kwaliteit van leven, het gebruik van gezondheidszorg en bijbehorende kosten. Helaas worden veel van deze ‘treatable traits’ bij patiënten nog altijd onvoldoende behandeld of miskend. Dit proefschrift richt zich op een aantal relevante vraagstukken over veelvoorkomende en miskende ‘treatable traits’ bij volwassenen met astma.
Het eerste hoofdstuk van dit proefschrift beschrijft een gestructureerde 1-daagse beoordeling van patiënten met ongecontroleerd astma door verschillende medische disciplines (longarts, fysiotherapeut, psycholoog en astmaverpleegkundige) in een gespecialiseerd ernstig astmacentrum met als resultaat een persoonlijk behandelplan uitgevoerd door de verwijzend longarts. Er was sprake van een relevante verbetering van de astmacontrole, kwaliteit van leven en zorggebruik 1 jaar na beoordeling. Vergeleken met het voorafgaande jaar was het aantal longaanvallen, spoedeisende hulp bezoeken en ziekenhuisopnames met respectievelijk 54%, 57% en 43% gedaald.
In de volgende hoofdstukken worden nieuwe ‘treatable traits’ besproken. Allereerst een overzichtsartikel waarin de relatie tussen astma controle en neuspoliepen wordt beschreven vanuit het oogpunt van de longarts. De volgende twee hoofdstukken gaan over dynamische hyperinflatie bij patiënten met matig tot ernstig astma. In de eerste studie werd het voorkomen van dynamische hyperinflatie bij patiënten met matig tot ernstig astma geëvalueerd. Daarnaast onderzochten wij het verband tussen dynamische hyperinflatie, de ernst van astmasymptomen en de beperkingen bij inspanning. Bij 81% van de patiënten met matig tot ernstig astma was er sprake van dynamische hyperinflatie. De ernst van dynamische hyperinflatie was gerelateerd aan astmasymptomen en beperking bij inspanning. Deze resultaten suggereren dat dynamische hyperinflatie een belangrijk doel kan zijn in de behandeling van patiënten met matig tot ernstig astma. In de tweede studie werd gekeken naar het effect van een eenmalige injectie met een hoge dosis triamcinolon op de mate van dynamische hyperinflatie bij patiënten met matig tot ernstig astma. Uit deze studie bleek dat dynamische hyperinflatie was afgenomen in de groep die werd behandeld met triamcinolon in vergelijking met de placebogroep. De verbetering van de dynamische hyperinflatie was het meest uitgesproken bij patiënten met een verhoogd aantal eosinofiele cellen in het bloed.
In het laatste hoofdstuk werd de uitgifte van orale corticosteroïden (OCS) door de apotheek aan 182,849 volwassen patiënten met astma tussen maart 2017 en maart 2018 in Nederland geëvalueerd. Het doel van deze studie was om inzicht te krijgen in het aantal patiënten dat twee of meer OCS stootkuren of OCS onderhoudsbehandeling nodig hadden. Uit de studie bleek dat 7,2% van de Nederlandse patiënten met astma werden blootgesteld aan OCS. 2,6% van de patiënten kreeg twee of meer OCS stootkuren en 4,6% kreeg een OCS onderhoudsbehandeling, waarvan slechts ongeveer de helft een goede dosis inhalatiemedicatie gebruikten. Ongeveer de helft van de patiënten die vaak een OCS stootkuur kregen en een derde van de patiënten met OCS onderhoudsbehandeling hadden tot drie jaar van te voren geen astmamedicatie voorgeschreven gekregen door een specialist. De resultaten van deze studie laten zien dat overmatig OCS gebruik vaak wordt miskend en onvoldoende wordt aangepakt.
Concluderend, met dit proefschrift hebben wij een bijdrage geleverd aan het ‘treatable traits’ concept bij astmapatiënten. Zo hebben we het belang van een gestructureerde 1-daagse beoordeling van patiënten met ongecontroleerd astma door verschillende medische disciplines benadrukt. Verder hebben wij ons op drie nieuwe ‘treatable traits’ gericht, namelijk neuspoliepen, dynamische hyperinflatie en overmatig OCS gebruik.
